2009-03-18

U Thant : The 3rd Secretary-General of UN

 
 A chawhma lam hun
             U Po Hnit leh Daw Nan Thaung te fapa upa ber niin January 22, 1909 khan, Pantanaw town, Pathein District, Ayeyarwady Division, Burma, British India-ah a lo piang. An khuaah hian pawl sawm thleng a kaia, University College, Rangoon-ah History Subject lain a chhunzawm. An chhungkua hi Buddhist sakhua bia an ni. Lo nei mi an ni a, a pa hi Buhfai lama sumdawng a ni. Vanduai thlak takin U Thant-a kum 14 mi a nihin a pain a thihsan. University-a a zir zawh veleh hian an khaw lamah a haw a, sorkar school zirtirtuah a tang ve. Kum 25 a nihin School headmaster hna a thawk tan. Hetih lai hian U Nu-a (prime minister hmasa ber lo ni tur) nen in thian tha tak an ni. U Nu-a hi Maubin township State School Superintendent (myone pyinyayihmu) a thawk ve mek bawk. A hming lemah "thilawa" phuahin U Thant-a hian newspaper leh magazine-ah te lehkha ziak a tui hle. Lehkha bu tha hnem tak pawh a letling bawk.
 
A awm chhoh zel dan
           Burma ramin 1948 kumah independent a lo laa, U Nu-a Prime Minister (PM) a lo nihin U Thant-a hi Director of Broadcasting hna a chelh tir. A kum lehah Ministry of Information-ah Secretary hna thawktu atan an thlang. Prime Minister U Nu-a Secretary hna hi 1951-1957 thleng a chelh. PM ram dang a veivah dan tur ruahman leh ram dangmi lo kal lo dawngsawngtu hnate a thawk bawk. Asia huap, khawvel huap conference chi hrang hrangah te pawh a kal ve cham chi. Non-Aligned Movement tichhuaktu tur, Asian-African summit hmasa ber Bandung, Indonesia, 1955 ah pawh khan Secretary hna a chelh. Heng hun lai hi chuan PM U Nu-a advisor leh a rin ber a ni nghe nghe. 1957 atang 1961 thleng Burma atang UN Palai (Permanent Representative) hna a thawk. Algerian independent tur chungchangah pawh tha tho taka lo sawngbawlpuituah a tang ve a ni. 1960 ah hian Burma sorkarin "Maha Thray Sithu" chawimawina "Pyidaungsu Sithu Thingaha" (sap-in 'Order of Knights' an tih nena in level) nihna an hlan.
 
UN Secretary-General hna
           UN Secretary-General pahnihna Dag Hammarskjold-a thlawhna chuang lai a tlak hlum tak avangin Security Council recomand-nain General Assembly-in November 3, 1961 khan U Thant-a hi Acting Secretary atan an thlang. Tichuan, a nakum November 30, 1962 ah Security Council recomand-na bawkin UN Sec-Gen pathumna atan UN General Assembly-in an thlang. He tih chhung hian hna puitling a thawk teuh mai. Cuban Missile Crisis thu hlate, Congo civil war thuhlate a ching fel. A term hnihna pawh Security Council recomand-na bawkin General Assembly-in December 2, 1966 khan a thlang nawn leh. A term hnihna December 31, 1971 ah a zo ang. A hun chhung hian Africa khawmual lamah pawh hna a thawk tha hle. UN development lam leh environmental lam Agency chi hrang hrang pawh an din. Chung zinga a thente chu UN Development Programme (UNDP), UN University (UNU), UN Conference on Trade and Development (UNCTAD) leh UN Environmental Programme.
          Arab leh Israel inkara "The Six Day War" ah te, Prague Spring an tihah te, 1971 kuma Indo-Pakistani War ah te amah avangin hlawhtlinna tam tak an hmu. Washington leh Hanoi, Vietnam inkarah pawn US hotute nen inremna, intihthiamtawnnate a siam. SecretaryGeneral a thawh chhung hian ram hrang hrang tan thil chhinchhiah tlak tak tak a thawk teuh a ni. He hna a thawh chhung zawng hian Riverdale, Bronx, 4 3/4 acre-a zau hmun, Palisade leh Douglas Avenues inkar inah a cheng. The New York Times chanchin bu pawh an fak hle. December 27, 1971 kuma an chhuah editorial ah thupui "The Liberation of U Thant" tih vuahin, " the wise counsel of this dedicated man of peace will still be needed after his retirement " an ti hial a ni.
 
A thih thu
         U Thant-a hi November 25, 1974 khan New York khawpuiah Chuap Cancer natnain a boral. Hetih hun hi Burma ramah Ne Win-a (Burma rama sipai sorkarna tantu) a lal lai tak a ni. Ne Win-a hian U Thant-a hi a hmu thei lo hle. Thikna a nei tlat. A ram hminga chawimawina hlan pawh a duh lo. U Thant-a vuinaah pawh officer-te tel ve lo turin leh a vuina pawh chu official taka ti lo turin a khap a ni. A ruang New York khawpuia UN headquarters atang thlawhnain Rangoon Airport an rawn thlenpui pawh khan sorkar hruaitute hmuah a hlawh lo. Thlawhna atanga a kuang (coffin) hlan thlak vel pawh officer deuhte leh a vengtu deuhte an tel lo. A ruang December 5, 1974 ah a rawn thlenga hmun danga an sawngbawlpui hmain mipui tan tiin Rangoon Kyaikasan-ah an dah rih. Mipui a sing telin kawngah an intlar put mai. U Thant-a ruang chu tun hmaa Rangoon University Student Union hmun (July 8, 1962 kuma Ne Wina'n a nawr chhiat sak tak) ah an phum. December 5-11, 1974 chhung hian School naupang hovin U Thant-a mausoleum an saa, tah chuan thute an sawiho thin. Politic lam sawihona atan te an hmang. December 11, 1974 zing lamah Sipai
sorkarin sipaiho then khat tirin a va chawhdarh tira tih hlumte pawh a nei. Tichuan, U Thant-a kuang chu an lak chhuah saka Shwedagon Pagoda bulah an phum sak. Chu chu tun thlenga an zalhna hmun a ni ta (Picture : U Thant-a tun thlenga an zalhna hmun). Sipaiho rawn tih dan chu a lo thang chhova, school naupang leh mipui an lungawi ta lo. School naupang huaihawtnain Rangoon khawlaiah kawng an zawh ta mup mup mai. Sipai sorkarna in Rangoon vuakvet velah  Martial Law a puang ta. He thil thleng hi khawvelah " U Thant Crisis " tiin hriat a rawn hlawh. A nupui Daw Thein Tin-i nen fanu pakhat an nei. Tu mawng li leh tuchhawng mawng thum a beng. A tupa neihchhun Thant Myint U-a hi UN Departmnet of Political Affairs-ah senior official a ni a, historian leh " The River of Lost Footsteps " ah author a ni bawk.
 
A hming chawinate
- U Thant Peace Award : U Thant-a thih hnuah Sri Chinmoy Kumar Ghose, India miin U Thant-a hming chawia a buatsaih a  ni. 1982 atang he lawmman hi an hlan tan.
- Jalan U Thant : Malaysia rama embussy hmun kawng pakhat hming atan, a hming chawia an sak a ni.
- U Thant Honorary : UN University (UNU) Headquarters, Tokyo, Japan hian kumtin U Thant Honorary hi an buatsaih a ni.
- U Thant Scholar : UN International School faculty vote nain U Thant Scholar hi an thlang thin. 2008-2009 atana U Thant Scholar, Maya Kurien.
- U Thant Island : UN Headquarters hma chhawna awm, East River ami thliarkar te takte chu 'U Thant Island' tiin an chawi.
 
 

0 comments:

Post a Comment

Leave a message